LINKS MET SCHOOLPROGRAMMA'S
Beste leerkracht,
Beste docent,
Wij hopen van harte dat dit dossier je zal helpen bij het gebruik van de documentai- re als lesmateriaal. Tal van de hier ontwikkelde begrippen zijn ook opgenomen in de leerplan- nen voor leerlingen van 14 jaar en ouder. Uiteraard zal de inzetbaarheid van het materiaal toenemen met de leeftijd van de leerlingen, het kan optimaal gebruikt worden voor een pu- bliek vanaf 16 jaar.
We kunnen helaas nooit hele- maal volledig zijn wegens de specifieke kenmerken van elk land, maar hiernaast geven we een lijst met de verschillende onderwerpen. Die kan als lei- draad dienen naargelang de leeftijd van je leerlingen en de materie die je wil behandelen.
BIOLOGIE
Het ecosysteem in balans ?
• Aandacht voor de veelheid van factoren en toelichting bij de relaties die een rol vervullen in een ecosysteem met een dynamisch evenwicht.
• Behandelde begrippen: soort; biotoop; biocenose; ecosystemen; interen intraspecifieke relaties tussen alles wat leeft; overdracht van materie en energiestromen.
Eenheid en verscheidenheid van alle levende wezens + Van genetica tot evolutie
• Benadrukken, ondanks hun enorme verscheidenheid, van de overeenkomsten tussen alle levende wezens en daaruit afleiden dat ze een gemeenschappelijke oorsprong hebben.
• Op basis van waargenomen veranderingen in de biodiversiteit in de loop der tijd, een eerste verklaring geven voor de manier waarop soorten evolueren.
• Behandelde begrippen: plantaardige cel; dierlijke cel; bacteriële cel; biodiversiteit; evolutionaire chronologie; hypothetische gemeenschappelijke voorouder; natuurlijke selectie.
Menselijke invloed op ecosystemen
• Identificeren en toelichten van de significante impact van menselijke activiteiten op een ecosysteem.
• Wetenschappelijke argumenten ontwikkelen om een actie door de mens op een ecosysteem kritisch te onderzoeken en vervolgens preventieve en curatieve oplossingen voor te stellen.
• Behandelde begrippen: ecosystemen (voedselwebben, overdracht van materie en energie); de vijf belangrijkste oorzaken van biodiversiteitsverlies; overexploitatie van hulpbronnen; vervuiling; biologische invasies; klimaatverandering; ecologische voetafdruk; door ecosystemen geleverde diensten (productie, regulering, welzijn).
Ecologie
• Behandelde begrippen: abiotische factoren; biotische factoren; ecosystemen (diversiteit, werking, dynamiek).
SCHEIKUNDE EN NATUURKUNDE
Chemische evenwichten
De evolutierichting van een onomkeerbare reactie voorspellen.
Aarde en kosmos
• Temperatuur
• Structuur
• Atmosfeer
• Broeikaseffect
• Stralingsbalans
TAALVAKKEN
Taalleerkrachten vinden in dit dossier heel wat stof voor hun lessen.
Enkele voorbeelden:
Kunnen
een mening of oordeel over een feit of een waarde rechtvaardigen, verklaren/verdedigen, onderhandelen...
Kennen
evolutie en stroming van het denken, factoren die de overgang naar een volgende periode markeren, specifieke woordenschat, literatuur en schrijvers, evolutie van de culturen...
Bovendien wordt in elk thema een aanvullende selectie literaire werken voorgesteld. Ze werden gekozen op basis van de kwaliteit van hun inhoud en de verscheidenheid aan stijlen (van klassieke romans tot stripverhalen, maar evengoed historische en hedendaagse filosofische werken).
GESCHIEDENIS
Problemen en vraagstukken van onze tijd
de uitdagingen van vandaag onderzoeken door naar het verleden te kijken
Groei en crisissen
processen van economische groei of ontwikkeling; sociale gelaagdheid van samenlevingen en ongelijkheden; elementen die leiden tot crisissituaties
Ideologische stromingen
kapitalistisch, collectivistisch, liberaal systeem; rechtsstelsel: rechten en plichten; al dan niet democratisch karakter van een systeem; kenmerken van een humanistische opvatting of filosofie
AARDRIJKSKUNDE
• Duurzame ontwikkeling
• Globalisering
• Migratie
• Geologische perioden
• Antropoceen
• Ongelijke verdeling van de bevolking en van de grondstoffen
• Omgaan met natuurlijke en technologische risico's
SOCIALE WETENSCHAPPEN
De leerkracht vindt in het hele dossier heel wat stof die geschikt is voor deze lessen. Enkele voorbeelden:
• Competitie en samenwerking
• Consensus en conflict
• Publiek en privaat
• Individueel vs. collectief
• Gedrag uit eigenbelang vs. normatief gedrag
• Productie en reproductie
• Profit en non-profit
• Sociale insluiting en uitsluiting
• De mens tegenover consumptie; werk; vrije tijd; zijn omgeving; moeilijkheden.
ECONOMIE
• Indicatoren en maatstaven van de economie
• Economische benaderingen
• Economisch beleid
• Internationale economische betrekkingen
• Burgerlijk en sociaal recht
FILOSOFIE EN MAATSCHAPPIJVORMING
De leerkracht vindt in het hele dossier heel wat stof die geschikt is voor deze lessen. Voorbeelden hiervan zijn:
• Evolutie en stroming van het denken
factoren die de overgang naar een volgende periode markeren evolutie van culturen
• Sociale en politieke relatie tot het milieu
• Deelname aan het democratische proces
• Legitimiteit en wettigheid van de norm
• Waarheid en macht
• Wetenschap en expertise
Onderscheiden van het democratische debat en wetenschappelijke expertise, pogingen om de wetenschap te instrumentaliseren
• Bio-ethiek
• Vrijheid en verantwoordelijkheid
begrippen en voorwaarden voor individueel en collectief engagement
• De overheid? Waarom, tot waar?
het concept Staat bespreken, hypothetisch kiezen voor een politiek systeem en die keuze toelichten
Bovendien wordt in elk thema een aanvullende selectie literaire werken voorgesteld. Ze werden gekozen op basis van de kwaliteit van hun inhoud en de verscheidenheid aan stijlen (van Aristoteles tot stripverhalen, maar evengoed historische en hedendaagse filosofische werken).